Αλλεργία στα Τσιμπήματα της Μέλισσας

 

Αλλεργία στα υμενόπτερα (Μέλισσα και Σφήκα)                                                     Αποτελεί μια από τις σοβαρότερες μορφές αλλεργίας λόγω της σπανίως μεν αλλά  θανατηφόρου έκβασής της καμμιά φορά. Η αλλεργία στα τσιμπήματα μελισσών  οφείλεται στο δηλητήριο των εντόμων αυτών, που απελευθερώνεται στο δέρμα του "θύματός" τους μετά από κάθε  (τσίμπημα). Αρχικά προκαλείται η ευαισθητοποίηση, δηλαδή η δημιουργία αντισωμάτων από τον οργανισμό εναντίον του δηλητηρίου. Την επόμενη φορά που θα συμβεί τσίμπημα , τα αντισώματα θα ενωθούν με το δηλητήριο και θα προκαλέσουν αλλεργία.
Η  αναφυλακτική  αντίδραση από υμενόπτερα στο γενικό πληθυσμό ανέρχεται σε 0.3% έως 7.5%. Μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν αλλεργία σε μέλισσα ή σφήκα είναι οι ασθενείς που υφίστανται συχνά τσιμπήματα από τα έντομα αυτά, όπως για παράδειγμα όσοι ασχολούνται με τη μελισσοκομία, όσοι διαβιούν στο ύπαιθρο κ.α.  Χαρακτηριστικά αναφέρουμε οτι ο επιπολασμός της αναφυλαξίας από νυγμό (τσίμπημα) υμενοπτέρου σε μελισσοκόμους είναι πολύ μεγαλύτερος, από 14% έως 43%. Αντίθετα, μικρότερο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδιά (επιπολασμός 0.15- 0.3%).
Η επίπτωση των θανατηφόρων αναφυλακτικών αντιδράσεων σε νυγμό μέλισσας ή σφήκας ανέρχεται σε 0.03 ως 0.48 θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού ανά έτος.
 Οι ασθενείς συχνά, λόγω φόβου και άγχους από το τσίμπημα, δεν είναι σε θέση να ανακαλέσουν τα χαρακτηριστικά του υμενοπτέρου από το οποίο δέχθηκαν νυγμό, ώστε να βοηθήσουν τον ειδικό αλλεργιολόγο στη διάγνωση.                                         Αυτό μπορεί να ακούγεται περίεργο: είναι δυνατόν σήμερα, με τα σύγχρονα διαγνωστικά μέσα που διαθέτουμε, να μην μπορούμε να διαγνώσουμε με ασφάλεια το υπεύθυνο έντομο? Η απάντηση έχει να κάνει με την σύνθεση του δηλητηρίου των υμενοπτέρων: η μέλισσα και η σφήκα έχουν κοινά συστατικά (πρωτεϊνες) στο δηλητήριό τους, με αποτέλεσμα ορισμένες φορές τόσο η εξέταση αίματος όσο και οι δερματικές δοκιμασίες που χρησιμοποιούμε για τη διάγνωση, να μην αποκαλύπτουν με βεβαιότητα το υπεύθυνο έντομο. Τα είδη των υμενοπτέρων που προκαλούν αλλεργία στον ελληνικό χώρο είναι τα εξής:
Μέλισσα
Η μέλισσα (Apis melifera, Honey bee) είναι έντομο με καφέ  χρώμα και είναι μέτρια τριχωτή. Οι μέλισσες έχουν την τάση να τσιμπάνε μόνο όταν απειληθούν ή όταν ο άνθρωπος υπερβεί μια ελάχιστη απόσταση ασφαλείας από τη φωλιά τους. Το κεντρί της μέλισσας παραμένει στο ανθρώπινο δέρμα μετά από το τσίμπημα  και αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο για τη διάκριση του υπεύθυνου εντόμου που μπορεί να μεταφέρει ο ασθενής στον αλλεργιολόγο. Τα μέλη μιας κυψέλης (μελίσσι) συνήθως επιβιώνουν το χειμώνα με αποτέλεσμα τις ζεστές μέρες του χειμώνα και την άνοιξη να συμβαίνουν επεισόδια τσιμπημάτων  σε ανθρώπους. Στις σφήκες αντίθετα, μόνο οι βασίλισσες επιβιώνουν το χειμώνα, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός τους να μειώνεται σημαντικά. Τα περισσότερα τσιμπήματα από σφήκα συμβαίνουν το καλοκαίρι.
Είδη αντιδράσεων μετά από τσίμπημα υμενοπτέρου.
1. Αναμενόμενη τοπική αντίδραση: περιλαμβάνει πόνο, ερυθρότητα και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο νυγμού.  Συνήθως υποχωρεί εντός 24 ωρών.                          2. Μεγάλη τοπική αντίδραση: περιλαμβάνει πόνο και ερυθρότητα όπως και η αναμενόμενη αντίδραση, αλλά το οίδημα είναι μεγαλύτερο από 10 εκατοστά σε διάμετρο και διαρκεί περισσότερο από 24 ώρες. Ορισμένες φορές συνοδεύεται από πυρετό, ρίγη, κεφαλαλγία και διόγκωση των λεμφαδένων κοντά στο σημείο νυγμού.
3. Συστηματική αναφυλακτική αντίδραση: αυτή είναι η αντίδραση που προκαλείται από την αλλεργία στα υμενόπτερα. Μπορεί να περιλαμβάνει διάφορους βαθμούς βαρύτητας αντίδρασης, από γενικευμένη κνίδωση (δηλαδή πετάλες ή καντήλες σε όλο το σώμα), μέχρι συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα (ναυτία, εμέτους, κοιλιακό άλγος, διάρροια), το αναπνευστικό (δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος) και το κυκλοφορικό σύστημα (πτώση αρτηριακής πίεσης και λιποθυμία) η συμμετοχή του οποίου αποτελεί τη βαρύτερη μορφή εκδήλωσης.
4. Τοξική αντίδραση: η αντίδραση αυτή οφείλεται στην τοξική δράση που έχει το δηλητήριο των υμενοπτέρων για τους ανθρώπινους ιστούς. Τέτοιες αντιδράσεις προκύπτουν μετά από νυγμό από πολύ μεγάλο αριθμό εντόμων (συνήθως άνω των 50 νυγμών) και είναι δοσοεξαρτώμενες (όσο περισσότερα τσιμπήματα, τόσο βαρύτερη η αντίδραση). Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων οξεία νεφρική ανεπάρκεια, βλάβη του καρδιακού μυός και ηπατική βλάβη.
5. Ασυνήθιστες αντιδράσεις: πρόκειται για σπάνιες αντιδράσεις που περιλαμβάνουν την αντίδραση τύπου ορονοσίας, αγγειίτιδα, σπειραματονεφρίτιδα, αιμολυτική αναιμία κ.α.
Παράγοντες κινδύνου για αλλεργία στα υμενόπτερα                                          1.  Παράγοντες που προδιαθέτουν σε συχνούςνυγμούς: επαγγέλματα όπως κηπουροί, μελισσοκόμοι, αγρότες κ.α. εμφανίζουν, λόγω έκθεσης, μεγαλύτερο κίνδυνο να δεχθούν τσιμπήματα υμενοπτέρων. Επίσης κατά τους θερινούς μήνες του χρόνου ο κίνδυνος αυξάνει γιατί τα έντομα είναι περισσότερα, οι δραστηριότητες των ανθρώπων γίνονται σε ανοιχτό χώρο και μεγαλύτερη επιφάνεια σώματος είναι ακάλυπτη (λόγω ζέστης) και άρα εκτεθειμένη σε νυγμούς.
2. Παράγοντες κινδύνου που επηρεάζουν τη βαρύτητα της αλλεργίας: όσο πιο συχνά είναι τα τσιμπήματα και όσο μικρότερος χρόνος μεσολαβεί μεταξύ δύο τσιμπημάτων, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος να αναπτυχθεί αλλεργία. Εξαίρεση στον κανόνα αυτό αποτελεί η περίπτωση ανθρώπων που δέχονται περισσότερα από 200 τσιμπήματα το χρόνο και οι οποίοι προστατεύονται από την ανάπτυξη αλλεργίας. Επίσης η ηλικία του ασθενούς παίζει ρόλο στη βαρύτητα της αντίδρασης: συνήθως οι ενήλικες και περισσότερο οι ηλικιωμένοι έχουν βαρύτερες αντιδράσεις σε σχέση με τα παιδιά. Σε βαρύτερες αντιδράσεις προδιαθέτει και η συνύπαρξη άλλων νοσημάτων όπως οι καρδιακές παθήσεις, οι παθήσεις του αναπνευστικού και η μαστοκυττάρωση, μια πάθηση κατά την οποία υπάρχει υπερβολική ανάπτυξη και πολλαπλασιασμός κάποιων ειδικών κυττάρων του σώματος που ονομάζονται μαστοκύτταρα. Τέλος, το δηλητήριο της σφήκας φαίνεται οτι ευθύνεται για βαρύτερες αντιδράσεις σε σχέση με της μέλισσας. Ειδικά για το χώρο της Μεσογείου, ο κίνδυνος συστηματικής αντίδρασης μετά από νυγμό από σκούρκο (Vespa crabro) είναι 3 φορές υψηλότερος σε σχέση με το νυγμό από κοινή σφήκα ή μέλισσα.
Διάγνωση της αλλεργίας στα υμενόπτερα                                                                         Η διάγνωση της αλλεργίας στα υμενόπτερα θα γίνει από τον ειδικό αλλεργιολόγο με βάση το ιστορικό της αντίδρασης, τις εξετάσεις αίματος για την ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων έναντι δηλητηρίου υμενοπτέρων και τις δερματικές δοκιμασίες.
1. Ιστορικό: είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τη διάγνωση και με τη λήψη του αναζητούμε στοιχεία από το παρελθόν του ασθενούς, όπως η ύπαρξη παλαιότερων νυγμών που δεν προκάλεσαν αντίδραση, τις συνθήκες του νυγμού και τη λεπτομερή περιγραφή της αντίδρασης, αν έμεινε κεντρί στο δέρμα κ.α. Είναι πολύ σημαντικό- αν και όχι πάντα δυνατό- να αναγνωρισθεί το υπεύθυνο έντομο, αν δηλαδή πρόκειται για μέλισσα ή σφήκα.
2. Εξετάσεις αίματος: είναι μια επιπλέον ένδειξη που βοηθά στην αναγνώριση του υπεύθυνου εντόμου. Πρέπει όμως να τονίσουμε το γεγονός οτι μια εξέταση αίματος από μόνη της δεν είναι απόλυτη απόδειξη ύπαρξης αλλεργίας. Πολλές φορές η ανίχνευση των ειδικών αντισωμάτων υποδεικνύει απλή ευαισθητοποίηση που δεν συνοδεύεται και από κλινική αντιδραστικότητα (= αλλεργία). Για το λόγο αυτό η εξέταση αίματος για αλλεργία στη μέλισσα και τη σφήκα πρέπει να γίνεται μόνο αν έχει προηγηθεί αντίδραση μετά από νυγμό από τα έντομα αυτά και όχι σε ασθενείς που δεν έχουν τσιμπηθεί ποτέ στο παρελθόν.
3. Δερματικές δοκιμασίες: γίνονται με το δηλητήριο  της μέλισσας και της σφήκας αραιωμένο κατά 10.000 φορές από τη φυσική συγκέντρωσή στην οποία βρίσκεται στο κεντρί των εντόμων. Χρησιμοποιείται η μέθοδος της ενδοδερμικής (intradermal) έγχυσης στην έσω επιφάνεια του αντιβραχίου του ασθενούς. Είναι μια μέθοδος ασφαλής και πολύ αποτελεσματική στην αναγνώριση του υπεύθυνου εντόμου.
Φυσική πορεία και θεραπεία της αλλεργίας στα υμενόπτερα
Όσο πιο σοβαρή είναι μια αντίδραση μετά από νυγμό υμενοπτέρου τόσο αυξάνει η πιθανότητα σε επόμενο νυγμό να προκύψει ξανά αντίδραση της ίδιας ή μεγαλύτερης βαρύτητας. Ενήλικες και παιδιά που εμφάνισαν μεγάλη τοπική αντίδραση έχουν 5- 15% πιθανότητα να εμφανίσουν συστηματική αναφυλακτική αντίδραση σε επόμενο νυγμό. Ενήλικες που εμφάνισαν ήπιας βαρύτητας συστηματική αναφυλακτική αντίδραση έχουν 20% πιθανότητα να εμφανίσουν ξανά αναφυλακτική σε επόμενο νυγμό. Τέλος, ενήλικες με πρόσφατο ιστορικό σοβαρής αναφυλακτικής παρουσιάζουν 40- 60% πιθανότητα να εμφανίσουν αναφυλακτική αντίδραση.
Οι ασθενείς με μέτρια- σοβαρή συστηματική αναφυλακτική αντίδραση διατρέχουν τον κίνδυνο, αν δεχθούν νέο νυγμό, να αντιδράσουν ακόμη και 15- 20 χρόνια μετά την πρώτη αντίδραση, ακόμη και αν δεν μεσολάβησε άλλος νυγμός μεταξύ των αντιδράσεων. Δηλαδή, η ευαισθησία του αλλεργικού ασθενούς στο δηλητήριο υμενοπτέρων μειώνεται μεν, αλλά με αργό ρυθμό και με υψηλό κίνδυνο υποτροπής.
Κάθε προηγούμενη ήπια συστηματική αντίδραση προκαλεί ένα φαινόμενο "αναμνηστικής" δόσης, παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει με τον εμβολιασμό έναντι ιών ή μικροβίων, και προδιαθέτει τον ασθενή για ακόμη βαρύτερη μελλοντική αντίδραση.
Η θεραπεία της αλλεργίας στα υμενόπτερα
γίνεται με ανά τακτά χρονικά διαστήματα υποδόρια χορήγηση ειδικών εμβολίων που περιέχουν δηλητήριο μέλισσας ή σφήκας (ειδική ανοσοθεραπεία). Η θεραπεία ξεκινά με τη φάση αύξησης της δόσης και σύντομα περνάει στη φάση συντήρησης κατά την οποία χορηγείται μία δόση από το εμβόλιο κάθε μήνα για τον πρώτο χρόνο. Τον δεύτερο και τρίτο χρόνο το μεσοδιάστημα χορήγησης του εμβολίου μπορεί να αυξηθεί σε 6 εβδομάδες και 2 μήνες αντίστοιχα, ώστε η θεραπεία να είναι λιγότερο χρονοβόρα για τον ασθενή. Η συνολική διάρκεια είναι τουλάχιστον 5 έτη ή και περισσότερο ανάλογα με τη συνύπαρξη παραγόντων κινδύνου. Μετά από κάθε χορήγηση δόσης ο ασθενής τίθεται υπό παρακολούθηση για τουλάχιστον 1 ώρα, χρονικό διάστημα κατά το οποίο αναμένεται να εμφανιστεί κάποια παρενέργεια.
Η ανοσοθεραπεία στα υμενόπτερα είναι μια θεραπεία ασφαλής, αρκεί να γίνεται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και σε χώρους με τον κατάλληλο εξοπλισμό για την αντιμετώπιση πιθανών αλλεργικών αντιδράσεων. Η συχνότερα παρατηρούμενη παρενέργεια είναι οι τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης. Ο κίνδυνος να εμφανιστεί μια συστηματική αντίδραση είναι σχετικά μικρός, αφορά χρονικό διάστημα 1 ώρας μετά τη χορήγηση του εμβολίου και αντιμετωπίζεται άμεσα με την κατάλληλη αγωγή από τον ειδικό αλλεργιολόγο.
Τέλος, η ανοσοθεραπεία στα υμενόπτερα είναι μια θεραπεία αποτελεσματική, αφού προφυλάσσει από την ανάπτυξη συστηματικής αντίδρασης σε ποσοστό 75- 95% των ασθενών όταν δεχθούν νυγμό από έντομο.
Τα τσιμπήματα απο την Μέλισσα ή την Σφήκα προκαλουν μια τοπική φλεγμονή στο δερμα που ειναι αποτελεσμα της εισοδου του δηλητηριου στον οργανισμο μας , με το κεντρί .
Η τοπική κοκινίλα που θα εμφανιστεί ή το πρήξιμο ή η φαγούρα είναι τα λεγόμενα συμπτώματα  και μπορεί να διαρκέσουν από λίγες ώρες μέχρι και μέρες.
Πρώτες Βοήθειες σε περίπτωση Τσιμπήματος                                                             Αν γνωρίζετε ότι δεν είστε Αλλεργικοί , αφαιρέστε γρήγορα το κεντρί. Αν φαίνεται και μπορείτε να το πιάστε τραβήξτε το  όσο πιο γρήγορα γίνεται. Αν όχι πιέστε το από πλάγια ώστε να βγει προς τα έξω.
Αν έχετε κοντά σας φαρμακείο , προμηθευτείτε stick για αντιμετώπιση τσιμπημάτων.
Αλλιώς χρησιμοποιείστε μαγειρική σόδα , αμμωνία και λάσπη.
Εφαρμόστε Πάγο , ώστε να αποφύγετε το πρήξιμο.
Στην περίπτωση που δεχτείτε τσίμπημα θα έχετε πιθανώς τα παρακάτω συμπτώματα   Φαγούρα ,Φαγούρα στα μάτια , Σφύξιμο στο λαιμό ,Βήχα  Αναγούλες εμμετό ,και   Πιθανή πτώση αρτηριακής πίεσης
Ζάλη
Αν δεν υπάρχουν φάρμακα  γενικά χρησιμοποιήστε  λάσπη.
Δύο (2) Ειδικοί Ιατροί για την Αντιμετώπιση Αλλεργιών από τσιμπήματα Μελισσών που έχουν περιέλθει σε γνώση μας από συναδέλφους που έχουν απευθυνθεί.
Στην ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σιδηρόπουλος ΙωάννηςΕιδικός Αλλεργιολόγος
Παπαναστασίου 31
Τηλ'εφωνο : 2310.911088
                     6974782249
Στην ΑΘΗΝΑ
Σταυρουλάκης ΓεώργιοςΣτρατιωτικός Ιατρός Ειδικός Αλλεργιολόγος
Μεσσογείων 163Α
Τηλέφωνο: 2106914147 -2106997766

ΑΝΑPEN    για τα Δύσκολα

Στην περίπτωση που κάποιος Μελισσοκόμος ή μη αντιμετωπίσει πρόβλημα  από υπερβολικά σε αριθμό τσιμπήματα μελισσών συνιστάτε να έχει μαζί του μια             " έτοιμη "ΕΝΕΣΗ ANAPEN''.  Eίναι ενέσιμο διάλυμα  Επινεφρίνης (Αδρεναλίνης) σε προγεμισμένη σύριγγα , και δρα αμέσως , ώστε να έχουμε χρόνο αρκετό να μεταβούμε στο κοντινό Νοσοκομείο.   Στην συνηθισμένη δόση που θα πάρουμε ενεργοποιεί τους υποδοχείς της καρδιάς, και των αγγειακών μυικών ινών. Όταν κάνουμε την ένεση στο χέρι μας  ή  στο πόδι μας , θα προκαλέσει αμέσως  άνοδο της αρτηριακής πίεσης , θα διεγείρει το μυοκάρδιο και θα επανέλθει ο καρδιακός παλμός στα φυσιολογικά .Η τιμή της είναι στην λιανική  37,16 Ευρώ.Έχει διάρκεια ζωής 21 μήνες  και πρέπει  να φυλάσεται σε θερμοκρασία μέχρι 25oC
Συνταγογραφείτε , και η συμμετοχή είναι 25%

Tελευταία  ενημέρωση 7/1/2016

Πηγή  :  www.galinos.gr